اهمیت اسیدها و بازها
اهمیت موادی که اسید و باز نامیده می شوند برخاسته از نقش ها و تاثیرهایی است که این مواد در زمینه های بسیار گوناگون دارند.
گاهی این نقش را می توان نادیده گرفت : مانند خوش مزه کردن غذا با ریختن آبلیمو روی آن.
گاهی نادیده گرفتن آن دردآور است اما ممکن است قابل تحمل باشد : مانند نقشی که آسپیرین در درمان بیمار دارد.
گاهی حذف آن می تواند سبب گرانی یا حتی قحطی شود : مانند نقشی که نیتریک اسید، سولفوریک اسید و فسفریک اسید در تهیه کودهای شیمیایی دارند.
گاهی حذف آن پاکیزگی را از ما میگیرد : مانند نقشی که سدیم هیدروکسید درتهیه صابون دارد و گاهی ایجاد تغییر بسیار اندکی در غلظت آن ها مرگ آور است : مانند غلظت اسید و باز در خون.
آن چه در ادامه آمده است با وجود اینکه تنها نگاهی کوتاه و پراکنده به برخی نقش ها و تاثیرهای اسیدها و بازها است، اهمیت ویژه آنها را به ما می نمایاند.
بدون سدیم هیدروکسید و سولفوریک اسید، کاغذی که این نوشته ها روی آن چاپ شده است امکان تهیه شدن نداشت.
- اگر غلظت یون H+(aq) در معده ی شما 000001/0 مول بر لیتر تغییر کند، هضم غذا دچار اشکال می شود.
- اگر غلظت این یون در خون انسان فقط 000001/0 مول بر لیتر تغییر کند، زندگی فرد پایان می یابد.
- برخی داروها ماده ای اسیدی هستند. مانند آسپیرین ( استیل سالیسیلیک اسید) و برخی ماده ای بازی هستند. مانند شیر منیزی (منیزیم هیدروکسید در آب.
- برخی خوراکی ها مزه و تاثیرشان را مدیون مواد اسیدی هستند. مانند لیمو ترش که سیتریک اسید دارد و سرکه که محلول استیک اسید در آب است.
- جوش شیرین و گرد نان پزی (بیکینگ پودر) بازهای ضعیفی هستند.
- سولفوریک اسید یکی از مواد اصلی به کار رفته در باتری خودرو است.
- از هیدروکلریک اسید برای تمیز کردن کاشی ها استفاده می شود.
- سدیم هیدروکسید و پتاسیم هیدروکسید، مواد اصلی به کار رفته در تهیه صابون ها و شوینده های غیر صابونی هستند.
- نیتریک اسید، فسفریک اسید و سولفوریک اسید در تهیه کودهای شیمیایی برای گیاهان نقش اساسی دارند.
- اکسید نافلزها مانند CO2، NO2، SO2 که در هوا موجودند در آب باران حل می شوند و باران اسیدی ایجاد می کنند. اگر نقش تخریبی باران اسیدی بر بناهای سنگی و فلزی را که خسارن های سنگین اقتصادی به همراه دارد به خاطر مالی بودن نادیده بگیریم، باران اسیدی خسارت های جبران ناپذیری را بر موجودات زنده وارد می کند که ممکن است به فکرتان نرسیده باشد :
وقتی محلول اسیدی باشد، کاتیون های فلزی بیشتری را از جمله کاتیون فلزهای سمی مانند سرب در خود حل می کند.
برای خاک گیاهان ph مناسب معمولا در حدود 6.5 تا 7 است. باران اسیدی می تواند این ph را تا حد غیرقابل تحمل برای گیاهان کاهش دهد.
- Ph مناسب برای موجودات آبزی بین 6.5 تا 9.5 است. اگر این ph به 5.5 کاهش یابد بسیاری از ماهی ها می میرند، اگر به 5 کاهش یابد بیشتر گیاهان و جانوران آبزی می میرند و اگر به 4 برسد، زندگی در آب پایان خواهد یافت. اگر بدانیدکه افزوده شدن 0001/0 مول یون H+(aq) به هر لیتر آب خالص ph آن را تا 4 کاهش می دهد، حساسیت نقش اسیدها بیشتر روشن می شود.
- به این ترتیب اسیدها و بازها نه فقط خود با یکدیگر متضادند، بلکه هر نمونه از آن ها به تنهایی در جایی و غلظتی، اثری سازنده و در همان جا با غلظتی دیگر یا جای دیگری با همان غلظت، اثر نابودکننده دارد.
کیمیا تهران اسید
