کلر آزاد چیست؟

اندازه گیری کلر باقی مانده در آب

یکی از مهم ترین پروسه ها در تصفیه و گندزدایی آب، استفاده کلر در آب و اندازه گیری مقدار کلر آزاد درون آن است. برای آن که میزان دقیق کلر آزاد در آب را محاسبه کنید، روش های گوناگونی وجود دارد که می توان به کمک آن میزان کلر آزاد را اندازه گیری کرد. در این مقاله قصد داریم به مفهوم کلر آزاد و نحوه اندازه گیری کلر باقی مانده بپردازیم.

کلر آزاد

کلر آزاد که نام دیگر آن کلر باقی مانده است، به اسید های یون هیپوکلرید و هیپوکلرو گفته می شود که در آب آشامیدنی وجود دارد. در واقع این تعریف معیاری است که به کمک آن میزان کلر باقی مانده در آب را می توان بررسی کرد و بر اساس استاندارد کلر باقی مانده اندازه گیری می شود. از آنجایی که خرید کلر و استفاده از آن به منظور گندزدایی و تصفیه آن امری رایج است، این تعاریف و محاسبات کلر آزاد به شدت کاربردی خواهد بود.

تفاوت کلر آزاد و باقی مانده

در فرآیند تصفیه آب، بعد از آن که کلر زنی درون آب انجام شد، مقدار کلر استفاده شده را بررسی می کنند‌. درون آب ۲ نوع کلر وجود دارد که برای معرفی نوع اول می توان به کلر آزاد (کلر در دسترس) اشاره کرد. اما نوع دوم آن مقدار کلر آب است که به کلر توتال شناخته می شود. کلر آزاد و باقی مانده با هم تفاوت بسیاری دارند و هر یک آن ها اندازه گیری مخصوصی دارند. پس از اندازه گیری مقدار کلر آزاد و کلر توتال، عدد بدست آمده، نشان دهنده آن است که میزان کلرامین موجود درون آب چقدر است. کلرامین همان کلر غیر قابل مشاهده است که در ضدعفونی کردن نقشی ندارد و نام دیگر آن کلر طبیعی است.

روش های اندازه گیری کلر آزاد در آب

برای سنجش میزان کلر آزاد درون آب روش های گوناگونی وجود دارد که در ادامه می خواهیم به اصلی ترین و کاربردی ترین روش آن بپردازیم.

اندازه گیری مقدار کلر آزاد توسط قرص DPD

 قرص diethyl-p- phenylenediamine برای سنجش کلر باقی مانده آب آزاد مورد استفاده قرار می گیرد. این قرص ساخته شده از ماده شیمیایی به نام دی اتیل پی فنیلن دی آمین است. با مصرف یک گرم از این قرص درون آب شاهد رنگ های قرمز با کنتراستی که بین رنگ قرمز کم رنگ تا پر رنگ قرار دارد، می شوید. اگر مقدار کلر در آب زیاد باشد، طیف رنگی که ایجاد می شود بسیار پر رنگ است. برای سنجش مقدار کلر در آب باقی مانده، ابتدا باید مخزن کیت را پر از آب کنید. سپس یک عدد قرص DPD را درون محفظه بندازید و درب آن را ببندید، آب را حسابی هم بزنید تا قرص حل شود. رنگی که در اثر این فرآیند به وجود می آید را با سایر رنگ هایی که درون دفترچه راهنما DPD وجود دارد، مطابقت دهید. مقدار بدست آمده مساوی با غلظت کلر آزاد باقی مانده درون آب می باشد.

اندازه گیری کل کلر باقی مانده

برای آن که مقدار کل باقی مانده کلر را اندازه گیری کنید، نیاز به قرص 3 DPD داریم. برای محاسبه کل کلر باقی مانده و کلر توتال ضروری است درون محلول این قرص را بیندازید، سپس درب آن را ببندید. حسابی مخلوط کنید تا قرص DPD 3 به طور کامل در محلول حل شود. بعد از ۲ دقیقه رنگی که حاصل از این فرآیند به وجود می آید را با سایر رنگ های استاندارد که در دفترچه راهنما کیت وجود دارد، مقایسه کنید. با این عمل می توانیم غلظت کلر باقی مانده را با رنگ محلول اندازه گیری کنیم.

اندازه گیری کلر باقی مانده، آزاد و کلر کل با کیت دیجیتال

 با پیشرفته شدن ابزار ها، شاهد دستگاه هایی هستیم که برای اندازه گیری مقدار کلر درون آب ساخته شده اند. کیت هایی دیجیتالی که با تکنولوژی شیمیایی ساخته شده است و می توان با کمک آن میزان کلر آب را با دقت بسیار بالا محاسبه کرد. برای تست میزان کلر در آب ابتدا باید جلوی کیت را درون آب مورد نظر فرو ببرید و اندکی صبر کنید. این دستگاه قدرتمند می تواند میزان کلر در آب، کلر توتال و کلر باقی مانده را روی صفحه دستگاه به نمایش بگذارد. می توان این دستگاه ها را از مراکزی که نسبت به فروش کلر اقدام می کنند، تهیه نمود.

اندازه گیری میزان کلر آب با روش موهر

در این روش ابتدا بشر آزمایشگاهی را از محلول نیترات نقره پر کنید، سپس به مقدار ۲۵ میلی گرم از محلول را به عنوان نمونه بر می داریم و داخل ارلن ۲۵۰ میلی لیتری می ریزیم. پس از آن لازم است در حدود ۲ تا ۳ قطره از شناساگر کرومات پتاسیم را روی آبی بریزیم که قصد داریم کلر آن را اندازه گیری کنیم. در حین ریختن باید ظرف کرومات پتاسیم را به خوبی تکان دهیم.

اندازه گیری میزان کلر آب با روش یدومتری

در این روش که تیتراسیون در ید به عنوان شناسه گر محلول در نقطه ی پایانی استفاده میشود که میزان مناسب آن 1 میلی گرم در یک لیتر آب تصفیه یا آب شیر میباشد.

نحوه محاسبه میزان کلر آب با یکی از روش های بالا قابل اندازگیری است و شما میتوانید از روش های بالا استفاده کنید.

کلام آخر

در این مقاله کوشش کردیم تا به بررسی کلر آزاد و نحوه اندازه گیری کلر باقی مانده یا کلر آزاد بپردازیم. این روش ها، هزینه چندانی ندارد، اما قادر خواهید بود به راحتی میزان کلر آزادی که در آب وجود دارد را اندازه گیری کنید. هم چنین می توانید برای خرید کلر به سایت تهران اسید مراجعه کرده و با بهترین قیمت و مرغوب ترین کیفیت، نسبت به تهیه محصول اقدام نمایید.