سوربیتول چیست؟ 7 کاربرد عجیب سوربیتول

ماده سوربیتول از مشتقات شکر و یک فراورده شیرین‌کننده مصنوعی و الکل چند هیدروکسیلی است که در مصرف انسانی و صنعتی بسیار کاربرد دارد. این ترکیب شیمیایی با فرمول C6H14O6 و شش گروه هیدروکسیل در ساختار مولکولی خود، از طعم شیرین مطلوبی برخوردار است و به‌عنوان جایگزینی مناسب برای قند در مواد غذایی و نوشیدنی‌ها به کار می‌رود.

علاوه بر این، سوربیتول به‌عنوان یک ماده با ویژگی‌های مرطوب‌کننده و نگهدارنده رطوبت در محصولات آرایشی و بهداشتی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب علاوه بر خواص شیرین‌کننده به دلیل عدم ایجاد تغییرات گلیسمیک در سطح خون و توانایی کمتر در تولید انرژی نسبت به گلوکز، در مدیریت دیابت نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. در این راهنمای ویژه، ما به معرفی کلی این ماده چندمنظوره و بررسی قیمت و خرید سوربیتول پرداختیم که در صنایع مختلف و به‌خصوص در تولید محصولات غذایی و بهداشتی جایگاه ویژه‌ای دارد. در تهران اسید با ما باشید.

اساساً سوربیتول چیست؟

سوربیتول یک ماده شیمیایی است که به‌عنوان الکل چند هیدروکسیلی با فرمول شیمیایی C6H14O6 شناخته می‌شود. این ترکیب در اصطلاحات شیمیایی به‌عنوان یک پلی الکل دانسته می‌شود به دلیل داشتن شش گروه هیدروکسیل (-OH) در ساختار مولکولی خود. یکی از ویژگی‌های جالب سوربیتول این است که این ماده به طور طبیعی در میوه‌ها و سبزی‌های مختلف مانند انگور، زردآلو و کرفس یافت می‌شود.

از سوربیتول به‌عنوان یک ماده شیرین‌کننده اصطلاحاً “پلی الکل شکری” نیز استفاده می‌شود. علاوه بر این مصارف، سوربیتول به‌عنوان ‌ماده‌ای با خواص مرطوب‌کننده و نگهدارنده رطوبت در برخی محصولات آرایشی و بهداشتی نیز به کار می‌رود.

خواص و ویژگی‌های شیمیایی: فرمولاسیون

سوربیتول یک ماده شیمیایی با ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و فرمولاسیون متنوع است که در مصارف مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های فیزیکی:

1. شکل و حالت فیزیکی: سوربیتول به‌صورت پودر یا کریستال‌های بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه ارائه می‌شود.
2. نقطه ذوب: سوربیتول دارای نقطه ذوب تقریباً ۹۹-۱۰۵ درجه سلسیوس است که باعث می‌شود در تولید شکلات و آبمیوه‌های یخ‌زده استفاده شود.
3. حلالیت: سوربیتول در آب حل می‌شود و این حلالیت بسته به دما افزایش می‌یابد.

ویژگی‌های شیمیایی:

1. فرمول شیمیایی: سوربیتول دارای فرمول شیمیایی C6H14O6 است و به‌عنوان یک الکل چند هیدروکسیلی شناخته می‌شود.
2. شیرینی: این ماده دارای شیرینی معتدلی است که حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد شیرینی قند داشته و به‌عنوان جایگزینی مناسب برای قند در محصولات غذایی و نوشیدنی‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد.
3. مقاومت در برابر حرارت: سوربیتول مقاومت خوبی در برابر حرارت دارد، بنابراین در تولید شیرینی‌ها مانند کلوچه و بیسکویت مورداستفاده قرار می‌گیرد.
4. پایداری شیمیایی: سوربیتول در شرایط مختلف، پایداری شیمیایی خوبی دارد و تا حد زیادی از اکسیداسیون و تغییر رنگ در مواد غذایی جلوگیری می‌کند.

روش‌های تولید سوربیتول

سوربیتول یک الکل چند هیدروکسیلی با فرمول شیمیایی C6H14O6 است که به طور صنعتی از گلوکز تولید می‌شود. روش تولید سوربیتول عمدتاً به دو روش استخراج و هیدروژناسیون گلوکز است.

1. روش هیدروژناسیون (Catalytic Hydrogenation):

– در این روش، مرحله اصلی تولید سوربیتول تبدیل گلوکز به سوربیتول به‌وسیله واکنش هیدروژناسیون است.

– گلوکز از منابع مختلف مانند نشاسته یا گلوکز مایع تولید می‌شود.

– سپس، گلوکز به واکنش با هیدروژن در حضور یک کاتالیزور (معمولاً نیکل) تحت‌فشار و دمای مرتفع تحت شرایط واکنش قرار می‌گیرد.

– در این واکنش، گلوکز به سوربیتول تبدیل می‌شود.

– پس از انجام واکنش، مراحل تصفیه و تمیزکاری جهت استخراج سوربیتول از مخلوط انجام می‌شود.

2. روش استخراج (Sorbitol Extraction):

– در این روش، سوربیتول از محلول گلوکز به‌وسیله استخراج جدا می‌شود.

– ابتدا گلوکز را به محلول آبی آب گلوکز تبدیل می‌کنند.

– سپس از این محلول گلوکز، سوربیتول به‌وسیله یک ماده استخراجی (مانند الکل) استخراج می‌شود.

– سوربیتول در این فرایند به‌صورت جداگانه جمع‌آوری می‌شود و پس از تصفیه، به‌عنوان محصول نهایی تحویل داده می‌شود.

مهم‌ترین ماده اولیه برای تولید سوربیتول، گلوکز است اما سایر منابع نیز به‌عنوان پیش‌ماده‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. این روش‌ها باعث تولید سوربیتول با کیفیت و در مقیاس صنعتی می‌شوند که در صنایع مختلف از جمله مواد غذایی، بهداشتی و دارویی استفاده می‌شود.

داروی سوربیتول چیست؟

سوربیتول یک ماده دارویی نیز است. این ماده به‌صورت مایع یا قرص در دسترس بوده و به‌عنوان یک راهکار طبی برای درمان مشکلات گوارشی مانند یبوست مورداستفاده قرار می‌گیرد.

این فرآورده عمدتاً از طریق تحریک مشکل معده و روده‌ها به تسهیل حرکت مواد غذایی از دستگاه گوارش کمک می‌کند. این دارو به کاهش مشکلات گوارشی نظیر یبوست، متورمی شکم و درد شکم کمک کند.

سوربیتول را باید طبق دستورات پزشک یا راهنمای دارویی مصرف کرد. مصرف بیش از حد سوربیتول ممکن است به اسهال و تحریک گوارش منجر شود. همچنین، در صورت داشتن مشکلات گوارشی جدی یا تاریخچه حساسیت به این مواد، باید قبل از مصرف، مشورت با پزشک خود داشته باشید. از مصرف سوربیتول در دوران بارداری و شیردهی نیز باید به‌دقت پرهیز کنید و با پزشک خود مشورت کنید.

1. کاربرد سوربیتول در صنایع غذا

این ماده شیرین‌کننده طعم شیرینی مشابه شکر دارد؛ اما دارای میزان کالری کمتری است و بر روی سطح قند خون، کمترین تأثیر را دارد. به علت خواص خاص خود، سوربیتول در تولید محصولات غذایی و خوراکی مختلف جایگزینی برای شکر و گلوکز به‌منظور کاهش محتوای کالری و افزایش تناسب برای افرادی که به کنترل قند خون خود نیاز دارند، فراهم می‌کند.

یکی از کاربردهای اصلی سوربیتول در صنایع غذایی، تولید شیرینی‌ها، آدامس، شکلات، شیرینی‌پزی و محصولات قنادی است. این ماده به‌عنوان یک ماده رساننده طعم شیرین به این محصولات اضافه می‌شود و به آنها می‌تواند درخشش و لذت بیشتری ببخشد. همچنین، سوربیتول به‌عنوان یک ماده محافظتی برای طولانی کردن عمر محصولات مصرف می‌شود، زیرا از خشک‌شدن و تغییر شکل محصولات در طی مدت‌زمان طولانی جلوگیری می‌کند.

یکی از مزایای دیگر استفاده از سوربیتول در صنایع غذایی این است که این ماده نسبت به برخی میکروب‌ها و باکتری‌ها مقاوم است که می‌تواند به تأخیرافتادن فساد محصولات کمک کند. بااین‌حال، مصرف بیش از حد سوربیتول ممکن است به علائمی نظیر مشکلات گوارشی از جمله اسهال و سوزاک کمک کند، بنابراین مقدار مصرفی آن در محصولات غذایی باید موردتوجه باشد.

2. مؤثر بر سلامت دهان و دندان

سلامت دهان یکی از جنبه‌های بسیار مهم بهداشت شخصی است و مواد مصرفی در روزمره می‌توانند تأثیرزیادی بر سلامت دهان داشته باشند. سوربیتول یک ماده شیرین‌کننده مصنوعی است که در بسیاری از محصولات غذایی و آبمیوه‌های مصنوعی به‌عنوان جایگزینی برای شکر مورداستفاده قرار می‌گیرد. از جمله مزایای استفاده از سوربیتول برای سلامت دهان این است که این ماده کمترین تأثیر را بر روی قند خون دارد و برای افرادی که به کنترل قند خون خود نیاز دارند، جایگزین مناسبی است.

همچنین، سوربیتول به‌عنوان یک ماده شیرین‌کننده در برخی محصولات دهانی مانند آدامس و بلوک‌های خوراکی استفاده می‌شود. این استفاده معمولاً برای تازه کردن دهان و جلوگیری از بوی نامطبوع دهان پس از وعده‌غذایی صورت می‌گیرد.

به‌عنوان یک نکته مهم، باید توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد سوربیتول می‌تواند به عوارض ناخوشایندی مانند مشکلات گوارشی از جمله اسهال و سوزاک منجر شود؛ بنابراین، مقدار مصرفی سوربیتول در محصولات مصرفی باید موردتوجه باشد و از مصرف بیش از حد آن پرهیز کنید.

3. استفاده و کاربرد در پزشکی

سوربیتول به‌عنوان یک ماده مسهل (لکساتیو) و در دیگر مصارف بهداشتی و درمانی ویژگی‌های مفیدی دارد. در ادامه به برخی از کاربردهای سوربیتول در پزشکی اشاره خواهیم کرد:

1. استفاده به‌عنوان مسهل

همین‌طور سوربیتول به‌عنوان یک مسهل اسمزی استفاده می‌شود. این به این معناست که وقتی به مایعات بدن اضافه می‌شود، آب را به داخل روده جذب می‌کند و در نتیجه می‌تواند به تسهیل در تخلیه مدفوع و درمان یبوست کمک کند.

2. استفاده در درمان برخی بیماری‌ها

این محصول به‌عنوان یک ماده معتدل‌کننده اسید معده در درمان برخی مشکلات معده مورداستفاده قرار می‌گیرد. همچنین، در درمان برخی بیماری‌های کلیوی و اختلالات اورولوژیک نیز ممکن است به کار رود.

3. استفاده در دندانپزشکی

فرآورده مذکور به‌عنوان ماده ای با خواص آنتی‌باکتریال و مرطوب‌کننده در تولید آب دهان و محصولات مراقبت از دندان مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده می‌تواند به کاهش رشد باکتری‌های دندانی کمک کند.

4. استفاده در برخی فرایندهای داروسازی

سوربیتول به‌عنوان یک ماده پلی الکلی در فرایندهای تولیدداروها و داروهای گیاهی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ماده می‌تواند به‌عنوان یک ماده مرغوب سازنده و جلوگیری از افت شکل فیزیکی داروها عمل کند.

4. فواید سوربیتول برای کبد

سوربیتول یک نوع قند الکلی است که در برخی محصولات غذایی و آبمیوه‌های مصنوعی به‌عنوان ماده شیرین‌کننده استفاده می‌شود. از نظر تأثیرات مثبت بر کبد، مطالعات محدودی در این زمینه صورت‌گرفته است.

1. کاهش مصرف قند

یکی از مهم‌ترین فواید سوربیتول این است که به‌عنوان یک ماده شیرین‌کننده با کالری کمتر از شکر و گلوکز عمل می‌کند. این ویژگی می‌تواند به کاهش مصرف کل قند توسط افراد کمک کند و در نتیجه به مدیریت قند خون و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و مشکلات مرتبط با آن کمک کند. این مسئله به طور مستقیم با سلامت کبد مرتبط است؛ زیرا کبد نقش مهمی در تنظیم قند خون دارد.

2. ضدالتهاب

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که سوربیتول ممکن است تأثیرات ضدالتهابی داشته باشد. التهاب مزمن می‌تواند به کبد آسیب بزند و در برخی شرایط مرتبط با آن مانند ناشتایی کبد چرب (NAFLD) تأثیرگذار باشد. با تأثیر بهبودی در التهاب، مصرف سوربیتول ممکن است به کبد کمک کند.

3. مصرف منظم در دیابت: افراد دیابتی ممکن است از سوربیتول به‌عنوان یک جایگزین برای شکر در محصولات مصرفی خود استفاده کنند. این ماده به کنترل قند خون در افراد دیابتی کمک می‌کند و این مسئله نقش مهمی در حفظ سلامت کبد در افراد مبتلا به دیابت دارد.

5. مؤثر بر مشکلات پوستی

سوربیتول به‌عنوان یک ماده با خواص مرطوب‌کننده و نگهدارنده رطوبت در محصولات بهداشتی و آرایشی به کار می‌رود. این ترکیب شیمیایی می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند، به‌ویژه در مواردی که پوست نیاز به رطوبت دارد. سوربیتول به‌عنوان یک ماده مرطوب‌کننده عمل کرده و به پوست کمک می‌کند تا آب را در خود نگه دارد.

به‌علاوه، سوربیتول به‌عنوان یک ماده ملایم آنتی‌باکتریال نیز شناخته می‌شود که می‌تواند به کنترل رشد باکتری‌ها روی پوست کمک کرده و به پیشگیری از عفونت‌های پوستی کمک نماید. ازاین‌رو، در تولید محصولات مراقبت از پوست مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها و ماسک‌های صورت از سوربیتول به‌عنوان یک افزودنی مرطوب‌کننده و بهداشتی استفاده می‌شود. همچنین، در محصولات دندانپزشکی مثل آب دهان نیز به‌عنوان یک ماده مرطوب‌کننده و ضدباکتریایی به کار می‌رود. واژه‌هایی مانند “sorbitol” و “sorbitan” نیز ممکن است در فهرست مواد افزودنی محصولات آرایشی و بهداشتی به‌عنوان مشتقات سوربیتول دیده شوند.

6. سوربیتول در بدنسازی

ضمن تمام کاربردهای این محصول مهم، سوربیتول در بدنسازی به‌عنوان یک جایگزین قندها در تغذیه و مکمل‌های بدنسازی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این به این دلیل است که سوربیتول، از لحاظ ارزش تغذیه‌ای، کمترین تأثیر بر روی افزایش عضلات و بهبود عملکرد ورزشی نسبت به منابع پروتئینی و کربوهیدراتی دیگر دارد.

بدنسازان و ورزشکاران معمولاً به تأمین انرژی از طریق مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده و ساده (مانند قندها) نیاز دارند تا در تمرینات سنگین و بازسازی عضلات بهترین عملکرد را داشته باشند. سوربیتول، با کمترین مقدار کالری و تأثیر نسبتاً کمتری در تأمین انرژی، نمی‌تواند نیازهای اصلی بدنسازان را در این زمینه پاسخ دهد.

همچنین، مصرف اضافی سوربیتول ممکن است به علل گوارشی مانند اسهال و نفخ منجر شود که می‌تواند تجربه بدی برای ورزشکاران باشد. برای تأمین نیازهای انرژی و مکمل‌های غذایی در بدنسازی، ورزشکاران بهتر است به منابع تغذیه‌ای معتبر و بهینه‌ای توجه کنند که توانایی تأمین انرژی و مواد مغذی موردنیاز را داشته باشند، و از مصرف سوربیتول به‌عنوان یک جایگزین تغذیه‌ای در بدنسازی خودداری کنند.

7. ساخت لوسیون بهداشتی

سوربیتول در لوسیون‌ها به‌عنوان یک ماده مرطوب‌کننده استفاده می‌شود. لوسیون‌ها معمولاً طراحی شده‌اند تا پوست را مرطوب کنند و نرمی و انعطاف‌پذیری آن را حفظ کنند. سوربیتول به‌عنوان یک ماده با خواص مرطوب‌کننده شناخته می‌شود و به پوست کمک می‌کند تا آب را نگه دارد و از خشکی و ترشح بیش از حد چربی جلوگیری کند.

ویژگی‌های سوربیتول که آن را به‌عنوان یک ماده مرطوب‌کننده مفید در لوسیون‌ها استفاده می‌کنند:

• توانایی جذب آب: سوربیتول به‌عنوان یک ماده هیپراسموتیک عمل می‌کند، به این معنا که آب را جذب می‌کند و از آب‌رسانی به پوست جلوگیری می‌کند.
• نگهداری رطوبت: این ماده می‌تواند به پوست کمک کند تا رطوبت را در خود نگه دارد و جلوی خشکی پوستی را بگیرد.
• آنتی‌باکتریال: سوربیتول دارای ویژگی‌های آنتی‌باکتریال ملایمی است که می‌تواند به کنترل رشد باکتری‌ها روی پوست کمک کند.
• ترکیب ملایم و مناسبی برای انواع پوست: این ماده معمولاً برای انواع پوست‌ها مناسب است و به‌عنوان یک ماده مرطوب‌کننده که به تنظیم ترشح چربی و خشکی پوست کمک می‌کند، مورداستفاده قرار می‌گیرد.

بنابراین، سوربیتول به‌عنوان یکی از عناصر مؤثر در ترکیب لوسیون‌ها و محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود تا پوست را مرطوب نگه دارد و از علائم خشکی و ترشح بیش از حد چربی در پوست جلوگیری کند.

عوارض مصرف سوربیتول

مصرف سوربیتول به مقدار معتدل و با مراعات نکات ایمنی و توصیه‌های سازمان‌های بهداشتی معمولاً ایمن است اما در مصرف اضافی و بی‌توجهی به مقادیر، ممکن است به عوارض گوارشی و سایر مشکلات سلامتی منجر شود.

1. اسهال: مصرف بیش از حد سوربیتول می‌تواند به اسهال منجر شود. سوربیتول به‌عنوان یک مسهل اسمزی عمل می‌کند، به این معنا که آب را به داخل روده جذب می‌کند و می‌تواند باعث افزایش مقدار مدفوع شود. مصرف بیش از حد سوربیتول می‌تواند اسهال، نفخ و اختلالات گوارشی دیگر را ایجاد کند.
2. تغییر در ترشح چربی‌ها: سوربیتول می‌تواند تغییر در ترشح چربی‌ها در دستگاه گوارش ایجاد کند. این تغییر ممکن است در برخی افراد به عوارضی مانند یبوست یا اسهال منجر شود.
3. نفخ و اضطراب معده: مصرف بیش از حد سوربیتول ممکن است به نفخ و تورم معده منجر شود. این وضعیت ممکن است در برخی افراد احساس اضطراب و ناراحتی ایجاد کند.
4. تغییر در مزاج و طعم: ماده سوربیتول ممکن است تغییر در مزاج غذایی و طعم مواد مصرفی ایجاد کند. این ماده به‌صورت معمول بی‌رنگ و بی‌بو است، اما در تعدادی از مواد غذایی ممکن است تغییراتی در طعم ایجاد کند.
5. تأثیر بر میزان قند خون: این ترکیب، اگرچه دارای کمترین تأثیر بر روی ترکیب خون نسبت به قندها است، اما در برخی افراد ممکن است تأثیری داشته باشد. افراد دیابتی باید مصرف سوربیتول را با پزشک خود مشاوره کنند.

در سایت کیمیا تهران اسید فروش سوربیتول صورت می‌گیرد. برای خرید سوربیتول و استعلام قیمت سوربیتول با کارشناسان ما تماس بگیرید.

جمع‌بندی

سوربیتول یک ماده شیمیایی با فرمول C6H14O6 و شش گروه هیدروکسیل در ساختار مولکولی است که در صنایع مختلف از جمله مواد غذایی، بهداشتی و دارویی به کار می‌رود. این ترکیب به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای قند در مواد غذایی به علت شیرینی معتدلی که دارد و تأثیر کمتری در افزایش گلیسمیک خون دارد، مورداستفاده قرار می‌گیرد.

همچنین، سوربیتول به‌عنوان یک ماده مرطوب‌کننده در محصولات آرایشی و بهداشتی، در درمان برخی مشکلات پوستی و بهبود عملکرد مواد دارویی نیز کاربردهای متعددی دارد. بااین‌حال، مصرف زیاد سوربیتول ممکن است به مشکلات گوارشی منجر شود و به‌عنوان منبع تغذیه‌ای اصلی در بدنسازی یا کاهش وزن مناسب نباشد؛ بنابراین، مصرف متعادل و توصیه پزشک یا متخصص در مورداستفاده از سوربیتول در محصولات مختلف اهمیت دارد.