اسید معده چیست؟
اسید معده Gastric acid یکی از اجزای اصلی شیره معده است. یک انسان بالغ روزانه بین 2 تا 3 لیتر شیره معده تولید می کند. شیره معده یک مایع گوارشی اسیدی و رقیق است که به وسیله غده های موجود در دیواره داخلی معده ترشح می شود. از جمله مواردی که در این شیره وجود دارد، هیدروکلریک اسید است.
نام اسیده معده چیست؟
Ph شیره معده به دلیل وجود این اسید در حدود 1.5 بوده و غلظت اسید کلریدریک در آن 0.03 مولار است. اسیدی با این غلظت می تواند فلز روی را در خود حل کند. علت وجود محیطی با این قدرت اسیدی وجود مقدار یون های +H که از دیواره داخلی معده و از یاخته های درون بافت نفوذ ناپذیری ترشح می شوند. این غشا اجازه می دهد که آب و مولکول های خنثی به سلول وارد و یا از آن خارج شوند. اما این غشا معمولا از تبادل یون های آب پوشیده ای همچون K+,Na,Cl,H جلوگیری می کنند.
یکی از فراورده های پایانی سوخت و ساز بدن گاز کربن دی اکسید می باشد. بر اثر آبپوشی گاز کربن دی اکسید گاز اسید کربنیک تولید می شود و از یونش این اسید کاتیون هیدروژن مثبت تولید می شود، البته این واکنش ها در پلاسمای خون رخ می دهند. با عبور خون از کنار سلول های یاد شده یون های +H فرآیندی به نام انتقال فعال سلولی از میان غشای این سلول ها عبور کرده و وارد معده می شود. آنزیم ها این فرآیند را تسریع می کنند سپس برای حفظ توازن الکتریکی به همان تعداد یون –Cl نیز از پلاسمای خون وارد معده می شود. پس از ورود این یون ها به معده ، غشای سلول ها از بازگشت دوباره آنها به پلاسما جلوگیری می کند. وجود محیط اسیدی قوی در معده برای هضم غذا و فعال کردن برخی آنزیم های گوارشی لازم است.
خوردن غذا موجب ترشح کاتیون +H به درون معده می شود. دیواره داخلی معده به طور طبیعی مقدار کمی از این یون ها را دوباره جذب می کند. این جذب دوباره به نابودی سلول های سازنده دیواره معده می انجامد.
در این شرایط در هر دقیقه حدود نیم میلیون سلول از بین می رود. به این علت دیواره داخلی معده ای که از سلامتی کامل برخوردار باشد هر سه روز یک بار به طور کامل عوض می شود. اگر مقدار اسید معده بیش از اندازه باشد تعداد کاتیون های +H جذب شده افزایش می یابد در نتیجه ناراحتی هایی هم چون درد، ورم، التهاب، خونریزی و گرفتگی ماهیچه های معده بروز می کند. یکی از راه های کاهش غلظت اسید معده استفاده از ضد اسیدهاست. نقش اصلی ضد اسیدها خنثی کردن اسید اضافی موجود در شیره معده است. شیر منیزی یکی از متداول ترین ضد اسیدهاست و منیزیم هیدروکسید جز اصلی سازنده آن است. اما موادی مانند منیزیم کربنات، آلومینیوم هیدروکسید، کلسیم کربنات و سدیم هیدروژن کربنات نیز برای تهیه ضد اسیدها به کار می رود.
داروهای کاهش دهنده اسید معده را میشناسید؟
داروهای آنتی اسید موجب خنثی شدن اسید معده می شوند و می توانند بهبودی سریع و کوتاه مدت ایجاد کنند. البته بعضی داروها مخلوطی از چند آنتی اسید هستند. داروهای کاهش دهنده اسید معده با مکانیسم های مختلفی موجب کاهش تولید اسید معده می شوند، در نتیجه این داروها نمی توانند بلا فاصله موجب رفع علائم سوزش و ناراحتی معده شوند، اما اثر ناشی از آنها مدت طولانی تری نسبت به آنتی اسیدها باقی می ماند. این داروها می توانند به بهبود سوزش معده یا سوهاضمه کمک کنند. همچنین می توانند به عنوان یکی از داروهای مورد مصرف در زخم های گوارشی همراه با برخی آنتی بیوتیک ها که توسط پزشک تجویز می شوند به کار روند. این داروها معمولا عوارض جانبی کمی دارند که بعد از مدتی خود به خود برطرف می شوند. این عوارض ممکن است شامل سردرد ، تهوع، یبوست یا اسهال باشد.
تفاوت سوزش معده با رفلاکس اسید معده در چیست؟
اغلب افراد فکر میکنند رفلاکس و سوزش معده یکی هستند غافل از اینکه این دو بحث کاملا متفاوت هستند.
اگر بعد از غذا خوردن دچار سوزش در قفسه سینه و احساس مزه ترشی در دهانتان شده اید بهتر است بدانید که سوزش معده یک علامت است نه یک بیماری. در حقیقت سوزش معده، سوزش ساده ای است که در زیر قفسه سینه احساس می شود. ولی رفلاکس ( ریفلاکس) یک بیماری می باشد که باعث آسیب مری ( مثل مری بارت) می شود و سوزش معده یا سوزش سر دل نیز یکی از علائم شایع آن می باشد.
همه افراد می توانند گاهی اوقات دچار سوزش سردل شوند، مثلا بر اثر پرخوری یا خوردن غذای تند، اما ریفلاکس یک بیماری مزمن می باشد.
هنگامی که سوزش معده در اثر ریفلاکس و یا برگشت اسید معده به مری باشد، بیماری ریفلاکس گفته می شود.
اما نکته مهم این است که همیشه سوزش معده به دلیل ریفلاکس ایجاد نمی شود و می تواند علل دیگری هم داشته باشد.
بیماری ریفلاکس چیست؟
بیماری ریفلاکس هنگامی رخ می دهد که محتویات معده به همراه اسید آن به مری برگردند و بافت مری را تخریب کنند.
ریفلاکس به علت ضعف عضلات انتهایی مری (اسفنگتر تحتانی مری) رخ می دهد.
برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می شود دیواره انتهایی مری شبیه بافت معده شود. این وضعیت را اصطلاحا مری بارت می گویند.
به طور کلی ، هنگامی که غذا از مری عبور کرده و به معده می رسد، اسفنگتر تحتانی مری بسته می شود تا غذا به مری برنگردد. اما رد ریفلاکس به علت ضعف این عضلات، اسید معده وارد مری می شود و احساس سوزش سردل و یا احساس ناراحت کننده ای در وسط قفسه سینه به فرد دست می دهد.
اگر به طور مداوم و یا بیشتر اوقات، برگشت اسید معده رخ دهد باعث تخریب پوشش مری و مشکلات جدی تر می گردد. به عنوان مثال برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می شود دیواره انتهای مری شبیه بافت معده شود، یعنی بعد از چند سال که مری به طور دائم با اسید معده در تماس باشد، به تدریج تغییراتی در مری ایجاد می شود که دیواره آن را شبیه دیواره معده می سازد. این وضعیت اصطلاحا مری بارت می گویند. مری بارت ممکن است بعد از چند سال به سرطان مری تبدیل شود.
علائم ریفلاکس اسید معده چیست؟
- سوزش سردل
- سرفه مزمن و خشک
- علائمی شبیه آسم از قبیل خس خس سینه
- گلودرد
- درد قفسه سینه
- گرفتگی و خشونت صدا
- سخت بلعیدن غذا
- احساس پر بودن گلو و یا چسبیدن چیزی در حلق
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مرتبا دچار سوزش معده و یا دیگر علائم ریفلاکس می شوید، بهتر است نزد پزشک بروید. یک روش موثر برای تشخیص بیماری ریفلاکس عبارت است از مصرف داروی ضد اسید ( آنتی اسید). اگر با مصرف این داروها، سوزش معده شما خوب شد، معلوم می شود به بیماری ریفلاکس مبتلا هستید.
روش دیگر برای تشخیص بیماری ریفلاکس، آندوسکوپی می باشد.
اما برخی موارد، آزمایشات بیشتری برای تشخیص این بیماری لازم است.
عوارض ریفلاکس اسید معده چیست؟
- مری بارت
- فرسودگی معده
- زخم مری
- تنگ شدن مری
- ازوفاژیت (التهاب، سوزش و گاهی خونریزی مری)
- سرطان مری
- بیماری های ریوی مانند آسم و سرفه های مزمن
کیمیا تهران اسید
